Locatie:             TU Delft, Afdeling Geodesie, zaal A, Thijsseweg 11, Delft (*)
Datum/tijd:         25 maart 2003, 13:30-17:00
Kosten:             voor KvAG leden en leden van andere bij GIN aangesloten verenigingen geen, voor niet leden € 16,-.
Aanmelding:      secretariaat sectie FRS, afdeling Geodesie, mw. L.E.M. de Jong, fax 015-278 2745, e-mail: l.e.m.dejong-bakker@citg.tudelft.nl. Gebruik hierbij het inschrijfformulier (Microsoft Word document).

Dit voorjaar zal de eerste versie van het AHN gereed komen. Nederland heeft dan een nationaal hoogtemodel met een ongekende puntdichtheid. De ontwikkelingen op het gebied van de laseraltimetrie zijn echter nog lang niet afgerond. Technieken voor de opname van data en de verwerking voor data worden voortdurend verbeterd. Toepassingen van laseraltimetrie worden steeds meer geoperationaliseerd. Deze middag geeft u een overzicht van enkele actuele ontwikkelingen. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de productie van hoogtemodellen en de toepassingen van laseraltimetrie voor het waterbeheer.

U bent van harte welkom deze themamiddag bij te wonen.

Programma
 

13.30	prof.dr.ir. George Vosselman (TU Delft)	Welkom en introductie door middagvoorzitter
13.40	Reinart Koops (Dienst Waterbeheer en Riolering)	Gebruik van het AHN bij waterschapstaken
14.10	Dr.-Ing. Regine Brügelmann (Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat)	AHN+: Kan het AHN nog beter?
14.40	George Sithole, M.Sc. (TU Delft)	Comparison of Filters for Airborne Laserscanning Point-clouds
15.10	Koffie/thee
15.40	ir. Saskia Boersma (TerraImaging)	Het gebruik van hoge resolutie laserdata ten behoeve van mutatiedetectie
16.10	Dr.-Ing. Norbert Pfeifer (TU Delft)	River Bed Modelling at the German Federal Institute of Hydrology
16:40	Slotdisscussie
17:00	Borrel

(*) Routebeschrijving naar TU Delft Afdeling Geodesie
(**) Inschrijftermijn geopend tot 19 maart.

De KvAG (Kring voor Aardobservatie en Geo-informatica) organiseert elk jaar een aantal thema(mid)dagen. De KvAG bestaat uit drie secties, te weten fotogrammetrie, remote sensing en GIS. De KvAG is als vereniging lid van Geo-Informatie Nederland en zal op 23 oktober 2003 middels een fusie opgaan in de vereniging Geo-Informatie Nederland.
 
 

De Dienst Waterbeheer en Riolering (DWR) maakt voor het uitoefenen van haar waterschapstaken gebruik van het AHN. Het AHN geeft een objectieve, gedetailleerde beschrijving van het maaiveldhoogte voor relatief lage kosten. Het AHN wordt o.a gebruikt bij berekening van maaiveldhoogte, drooglegging, peilvakindelingen, waterschade en inundatie.

Na een kort overzicht van de foutenbronnen in de AHN en wordt specifieker ingegaan op de extra foutenbronnen in het DWR bestand. Bij toepassing van het AHN wordt gebruik gemaakt van filters om objecten als sloten, wegen, e.d eruit te knippen. Naast filtering wordt het AHN gecombineerd met conventionele controleraaimetingen voor gewas- en zettingscorrectie. Aan de hand van enkele voorbeeldgebieden (polders) zal de toepasbaarheid van het AHN worden weergegeven.

In combinatie met het LGN (LandGebruikskaart Nederland) levert het AHN snelle informatie op over de invloed van peilaanpassingen op verschillend landgebruik in een polder. Het AHN is, mits zorgvuldig toegepast, een goed hulpmiddel bij diverse waterschapstaken.
terug naar programma

14.10u    Dr.-Ing. Regine Brügelmann (Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat, Delft)
AHN+: Kan het AHN nog beter?

De waterschappen in Zuid-Holland willen het AHN gebruiken voor peilbesluiten. Hiervoor wordt het waterpeil gerelateerd aan de gemiddelde maaiveldhoogte. De eisen aan de precisie van de gemiddelde maaiveldhoogte in een peilgebied zijn in veenweidegebieden hoger dan in andere gebieden (b.v. met zandgronden) omdat daar de maaivelddaling sneller voortschrijdt. Uit eerder onderzoek blijkt dat aan deze eisen met een gewoon AHN niet voldaan kan worden. Hieruit vloeide de vraag van de provincie Zuid-Holland en waterschappen aan de Meetkundige Dienst voort of er niet mogelijkheden zijn om de laseraltimetrie bestanden zodanig te verbeteren dat de daaruit afgeleide precisie van de gemiddelde maaiveldhoogtes van peilgebieden wel met de gewenste precisie bepaald kan worden. Het idee was om dit met in de strookvereffening extra toegevoegde referentievelden en extra dwarsstroken te kunnen bereiken. Hiervoor zijn door de Meetkundige Dienst een tijd geleden verkenningsberekeningen gedaan waarbij meerdere scenario’s met verschillende aantallen referentievelden, verschillende configuraties van referentievelden en verschillende hoeveelheden dwarsstroken bekeken werden. De conclusie was dat een forse precisieverbetering (afhankelijk van het te gebruiken eindproduct) haalbaar zou kunnen zijn. Door een praktijkproef is nu getoetst of de in de verkenningsberekeningen voorspelde precisies ook daadwerkelijk in de praktijk haalbaar zijn. De resultaten hiervan zullen gepresenteerd worden. Zij worden geëvalueerd met behulp van de nieuwe precisiebeschrijving methodiek voor laseraltimetrie bestanden van de Meetkundige Dienst.
terug naar programma

14.40u    George Sithole, M.Sc. (TU Delft)
Comparison of Filters for Airborne Laserscanning Point-clouds

The commercial use of airborne laser scanning (ALS) has gained wider acceptance in the last few years, as more reliable and accurate systems are developed. One of the products of ALS is DEMs, that are obtained by filtering of ALS point-clouds. While airborne laser scanning systems have come a long way, the choice of appropriate filtering techniques for particular applications is still being researched.  The importance of filtering becomes further clear when it is considered that for many applications a distinction between the bare-earth and the features residing on it is necessary and in some cases unavoidable. To date a number of algorithms have been developed for semi automatically/automatically extracting the bare-earth from point-clouds obtained by airborne laser scanning and InSAR. While the mechanics of some of these algorithms have been published, those of others are not known because of proprietary restrictions. Some comparison of known filtering algorithms and difficulties
have been published. However, these comparisons are themselves based on previously published results. Because of this it was felt that a new evaluation of filters was required in which algorithms where compared to each other against control data sets. Therefore, in line with the framework of ISPRS Commission III, the Working Group III/3 "3D Reconstruction from Airborne Laser Scanner and InSAR Data" initiated a study to compare the performance of various automatic filters developed to date, with the aim of identifying future research directions in filtering of point-clouds for bare earth extraction. Test data was published on the Internet in January 2002 and a total of 8 groups processed the data. The algorithms used by participants come from a cross-section of the most common strategies (or variants) for extracting the bare-earth from laser point-clouds. In the presentation the study and participating algorithms are described and qualitative and quantitative results are presented.
terug naar programma

15.40u    ir. Saskia Boersma (TerraImaging, Amsterdam)
Het gebruik van hoge resolutie laserdata ten behoeve van mutatiedetectie

De puntdichtheid waarmee laserdata wordt ingewonnen wordt steeds groter. Met de nieuwe 50 kHz scanner die TerraImaging nu gebruikt is het mogelijk om voor grote gebieden meerdere punten per m2 in te winnen in een relatief korte tijd. Naast de laserdata registreert deze 50 kHz scanner ook beeldinformatie in de vorm van een 4K bij 4K digitale camera. Door het gebruik van deze digitale camera zijn er beelden van het terrein beschikbaar, die op exact hetzelfde moment zijn ingewonnen als de laserdata.

De steeds hogere puntdichtheden en de registratie van de intensiteit van het gereflecteerde signaal bieden nieuwe mogelijkheden voor de classificatie van de laserdata, in het bijzonder in stedelijke gebieden. Dit opent de deuren naar het gebruik van deze hoge resolutie laserdata voor mutatiedetectie ten behoeve van kaartvervaardiging, zoals de bijvoorbeeld de Top10vector en de GBKN. Momenteel gebeurt het zoeken naar mutaties voor deze kaarten nog volledig handmatig en is zeer arbeidsintensief. Het automatisch opsporen van mutaties kan een grote kostenbesparing opleveren. Geavanceerde filtertechnieken maken het mogelijk om terreinobjecten zoals gebouwen, watervlakken en vegetatievlakken (semi-) automatisch te classificeren.

In de presentatie wordt uitvoerig ingegaan op de beschikbare laserdata, de (automatische) classificatiemogelijkheden van deze laserdata en de mogelijkheden voor het gebruik er van ten behoeve van mutatiedetectie. Onderzoekspunten zijn: (1) In hoeverre is mutatiedetectie mogelijk voor het GBKN niveau en het TOP10vector niveau? (2) Welke mate van automatisering is haalbaar? (3) Met welke betrouwbaarheid en nauwkeurigheid? (4) Wat is de toegevoegde waarde van intensiteit en beeldinformatie?
terug naar programma

16.10u    Dr.-Ing. Norbert Pfeifer (TU Delft)
River Bed Modelling at the German Federal Institute of Hydrology

The German Federal Institute of Hydrology (Bundesanstalt für Gewässerkunde, BfG), Department of Geodesy, is interested in deriving digital models of different surfaces from laser scanner data and echo sounder data. These surfaces are the terrain, the river bed, the water course surface, and flood level surfaces. The models are then used for the prediction of flooded areas in case of high water levels and other applications. In the first part of the presentation some technological aspects will be treated, especially the echo sounder data gathering. Next, the integration of the laser data with the echo sounder data from the riverbed is discussed. A pre-processing step is necessary because the sonar data is only available at profiles with large distances in between. The elimination of laser point on the water surface is necessary as well. Finally, two applications, the inspection of groynes and flood modelling, are presented. The presented project is a collaboration between the BfG and the Institute of Photogrammetry and Remote Sensing of the Vienna University of Technology.
terug naar programma